ﻶ Hải Vân Sơn Trangﻶ Dạo Hải Vân Sơn Trangﻶ Liên Lạc Hải Vân Trang Chủﻶ Hải Vân Sổ Lưu Niệm

"Nhân sinh tự cổ thùy vô tử

Lưu thủ đan tâm chiếu hăn thanh..."

闕名 - Khuyết danh (Việt Nam)

觀音氏镜 - Quán Âm Thị Kính

 

(1) Tu Là Cội Phúc

Nhân sinh thành Phật dễ đâu,
Tu hành có khó rồi sau mới thành.
Ai hay vững dạ làm lành,
Chứng minh trong chốn minh minh cũng tường.

Ḱa Ngô thị, tụng Kim Cang,
Chân thân c̣n để tượng vàng ngh́n thu.
Ḱa Địa Tạng, dốc ḷng tu,
Độ thân cũng được khỏi tù đấng thân.
Ấy là những truyện gần gần,

Tu thân mà được, độ thân lắm người.
Lọ là đức hạnh tót vời,
Đức Quán Âm ấy truyện đời c̣n ghi.

 

Tiền Kiếp Của Quán Âm Thị Kính

Vốn xưa là đấng nam nhi,
Dốc ḷng từ thủa thiếu th́ xuất gia.

Tu trong chín kiếp hầu qua,
Bụi trần dũ sạch, thói tà rửa không.
Đức Mâu Ni xuống thử ḷng,
Hiện ra một ả tư dung mỹ miều.
Lần khân ép dấu nài yêu,

Người rằng: "Vốn đă lánh điều nguyệt hoa."
"Có chăng kiếp khác họa là,"
"Kiếp này sợi chỉ trót đà buộc tay".
Nào ngờ phép Phật nhiệm thay,
Lỡ lời mà đă vin ngay lấy lời.

Chờ cho kiếp nữa đủ mười,
Thử cho đày đọa suốt đời xem sao?

 

Quán Âm Đầu Thai Xuống Trần Thế

Cơi trần mượn cửa thác vào,
Hóa sinh, sinh hóa lẽ nào cho hay.
Cao Ly là nước lớn thay,

Đại bang thành vốn xưa nay gọi là.
Lũng Tài quận ấy không xa,
Hồ Nam huyện Bắc, có nhà Măng Ông.
Gia tư th́ cũng bậc trung,
Chỉ hiềm trước cửa treo cung c̣n chầy.

Vết Kim Tiễn kể thiêng thay,
Báo thai mộng nguyệt, măn ngày treo khăn.
Tuy chưa phải đấng thạch lân,
Khấn cầu cũng bỏ người thân muộn màng.
Đặt cho Thị Kính tên nàng,

Đượm nhuần sắc nước, dịu dàng nét hoa.
Năo nùng chim cũng phải sa,
Người tiên cung ở đâu ta trên đời.
Gồm trong tứ đức vẹn mười,
Cửa Vương đạo dễ mấy người tường đông.

 

Họ Sùng Ngỏ Lời Thông Gia Với Họ Măng

Ở trong quận, có họ Sùng,
Sẵn khuôn y bát, vốn ḍng cân đai.
Sinh chàng Thiện Sĩ là trai,
Qua ṿng tổng giốc mới ngoài gia quan.
Kể điều tài mạo cũng ngoan,

Gă tào kiếp trước, chàng Phan phen này.
Đă trồng bạch bích sẵn đây,
C̣n chờ bói phượng chưa vầy bạn loan.
Thư trung dành có ngọc nhan,
Sách đèn c̣n bận, buông màn Quảng Xuyên.

Vẳng nghe họ Măng gần miền,
Lam kiều là chốn thần tiên có người.
Bức tranh khổng tước vẽ vời,
Tay hèn dấu bắn mấy đời cho tin.
Đem cân mà thử nhắc lên,

Bên tài bên sắc đôi bên cũng vừa.
Mượn người đánh tiếng tŕnh thưa,
Cầu hôn mới viết thư từ đệ sang.

 

Họ Măng Nhận Lời Cầu Hôn

Mở ra họ Măng xem tường,
Cùng phu nhân mới lo lường trước sau

Bấy lâu vốn đă quen nhau,
Họ người vả cũng công hầu xưa kia
Con trai rèn cập sớm khuya,
Nhà thi thư lại giữ nghề thi thư.
Vừa đôi phải lứa Quán thư,

Há rằng Trịnh với Tề ư mà ngờ.
Đừng rằng oanh yến lọc lừa,
Lại c̣n nay đợi mai chờ nơi nao?
Tơ hồng đă khéo se vào,
Viết thơ hoàn cát mà trao họ Sùng.

 

Thị Kính Buồn Nuối Phải Xa Cha Mẹ

Nàng nghe nghĩ ngợi đă xong,
Năm canh thắc mắc, trong ḷng cảm thương.
Linh Xuân một khóm hầu vang,
Quế non Yên đă nở nang chồi nào?
Có ta một chút má đào,

Thần hôn cũng đă ra vào làm khuây.
Áo Lai chưa múa sân này,
Th́ đem kinh bố mà thay gọi là,
Ṭng phu nếu đă từ gia,
Thừa hoan như lúc ở nhà được đâu?

 

Cha Mẹ Khuyên Giải Thị Kính

Song thân thấy ư đeo sầu,
Gọi con mới dạy gót đầu cho hay.
"Kẻ làm phụ mẫu xưa nay,
"Gái sinh mong sớm đến ngày hữu gia.
"Cứ xem phúc trạch nhà ta,

"Một mai cũng dễ trai già nở châu.
"Sự nhà chớ lấy làm sầu,
"Miễn con giữ đạo làm dâu cho toàn.
"Núi kia ắt hẳn chưa ṃn,
"Thông kia sương tuyết hăy c̣n chở che.

"Vả xem lối lại đường đi,
"Quanh đây thăm viếng đôi khi cũng gần."

 

Thị Kính Về Nhà Chồng

Nàng nghe dạy dỗ ân cần,
Gạt châu mới nghĩ, lại dần dần khuây.
Cá đi, nhạn lại, tin bay,

Đủ năm lễ đă đến ngày thừa long.
Đào yêu choi chói màu hồng,
Ngọc trao chén dặn, hương xông áo nguyền.
Gió đằng kể khéo đưa duyên,
Chàng lưu giong ruổi đến miền Thiên thai.

Tiếng cầm tiếng sắt bẻ bai,
Tiếng chuông, tiếng trống, bên tai rập ŕnh.
Một đôi tài sắc vừa xinh,
Đố Tăng Đô vẽ bức tranh nào bằng?

Một rằng thế thế hai rằng sinh sinh.
Đá kia tạc lấy lời minh,
Vàng kia thiếp lấy chữ t́nh mà treo,
Xét nàng nết đủ mọi điều,
Đă niềm hiếu thảo, lại chiều đoan trang.

Ở trên hiếu thuận song đường,
Ḷng quỳ dám trễ, tay khương nào rời.
Câu thơ liễn nhứ ngâm chơi,
Dẫu tài nàng Tạ đă xơi cho tày.
Khuyên chàng kinh sử đêm ngày.

Thanh mây mong nhắc chân giầy cho cao.
Nghi gia hai chữ thơ Đào,
Nhận ra trăm nết, nết nào c̣n chê.

 

Thị Kính Bị Nghi Oan Giết Chồng

Hôm mai trong chốn thâm khuê,
Kẻ đường kim chỉ, người nghề bút nghiên.

Canh khuya bạn với sách đèn,
Mỏi lưng chàng mới tựa bên cạnh nàng.
Phải khi liếc mắt trông chàng,
Thấy râu mọc ngược ở ngang dưới cằm.
Vô tâm xui bỗng gia tâm,

Dao con sẵn đấy, mới cầm lên tay.
Vừa giơ sắp tiến cho tày,
Giật ḿnh chàng đă tỉnh ngay bấy giờ.
Ngán thay sửa dép ruộng dưa,
Dẫu ngay cho chết, cũng ngờ rằng gian.

Thất thần nào kịp hỏi han,
Một lời la lối rằng toan giết người,
Song thân nghe tiếng rụng rời,
Rằng: "Sao khuya khoắt mà lời gớm thay?"
Thưa rằng: "Giấc bướm vừa say,

"Dao con nàng bỗng cầm tay kề gần.
"Hai vai hộ có quỷ thần,
"Thực hư đôi lẽ xin phân cho tường."

 

Thị Kính Bày Tỏ Nỗi Oan

Nàng vâng thưa hết mọi đường,
Rằng: "Từ gảy khúc loan hoàng đến nay.

"Án kia nâng để ngang mày,
"Sạch trong một tiết, thảo ngay một bề.
"Bởi chàng đèn sách mỏi mê,
"Gối Ôn Công thủa giấc ḥe thiu thiu.
"Thấy râu mọc chút chẳng đều,

"Cầm dao tiến để một chiều như nhau.
"Há rằng có phụ t́nh đâu,
"Muôn trông xét đến t́nh đầu kẻo oan.
"Thác đi phỏng lại sinh hoàn,
"Th́ đem lá phổi buồng gan giăi bày".

 

Thị Kính Bị Nghi Ngờ Ngoại T́nh

Cô công rằng: "Bảo cho hay,
"Trộm hương, cắp phấn cũng đầy chan chan.
"Mấy người một ngựa một an,
"Nay Trương, mai Lư thế gian hiếm ǵ?
"Ấy may mà tỉnh ngay đi,

"Đỉnh đ́nh đinh nữa có khi c̣n đời.
"Sự này chớ lấy làm chơi",
Sai người tức khắc đến mời Măng Ông.
Trách rằng: "Sự mới lạ lùng,
"Sinh con ai dễ sinh ḷng ấy đâu?

"Sắt cầm bỗng dở dang nhau,
"Say đâu với đứa trong dâu hẹn ḥ.
"Sông kia c̣n có kẻ ḍ,
"Ḷng người ai dễ mà đo cho cùng.
"Sự này mười mắt đều trông,

"Thôi đừng tra hỏi, gạn gùng nữa chi.
"Nghe anh nào có bụng ǵ,
"Đem ḷng dạy dỗ sau th́ mặc anh."
Lặng nghe kể hết sự t́nh,
Ngậm ngùi nghĩ đến con ḿnh mà thương.

Nỗi kia, đoạn nọ ngổn ngang,
Tủi thân khôn đậu hai hàng mưa sa.
Thưa rằng: "Trong nghĩa thông gia,
"Ơn ḷng chiếu cố thực là hậu thay.
"Hiếm hoi mới một chút này,

"Được nương cửa ấy, đă may bội phần,
"Nguyền xưa mong vẹn Tấn Tần,
"Hai non ngoảnh lại cho gần cả hai,
"Nào ngờ trẻ mỏ nghe ai,
"Thả chông đường nghĩa, rắc gai lối t́nh.

"Phù dung nỡ để ĺa cành,
"Giếng thơi nỡ để rơi ḿnh từ đây.
"Nước trong bát, đă rời tay,
"Có c̣n bốc lại cho đầy được chăng?
"Mưa tan mây cuốn nửa chừng,

"Rộng dung dạy thế, xin vâng lĩnh về.
"Lờn bơn chịu ép một bề,
"Quản làm sao được kẻ chê người cười".
Gọi con đến trước lạy người,
Lạy lương nhân đă, sẽ rời chân ra.

 

Thị Kính Từ Giă Nhà Chồng

Ḷng nàng xiết nỗi xót xa,
Má đào ủ dột mặt hoa âu sầu.
Đến nơi làm lễ khấu đầu,
Lạy công cô đoạn, rồi sau lạy chồng.
Như tuôn giọt lệ ṛng ṛng,

Nín hơi thổn thức giăi ḷng sau xưa.
Kể từ kim cải duyên ưa,
Giây leo cây bách mong nhờ về sau.
Dù ai phụ bạc cùng nhau,
Đă thần ba thước trên đầu chứng tri.

V́ đâu phút hợp, phút ly,
Kiếp này đă lỡ, chắc ǵ kiếp sau.
Tiếc công ô thước bắc cầu,
Chàng Ngưu, ả Chức giă nhau từ rày.

 

Nỗi Đau Chia Ĺa Của Thị Kính

Ngập ngừng tới lúc chia tay,

Đôi bên sùi sụt, bốn mày châu chan.
Ai làm cho phượng ĺa loan,
Đang tay nỡ bẻ phím đàn làm đôi.
Ḷng chàng nghĩ lại bồi hồi,
Trước kia c̣n giận, sau rồi lại thương,

Duyên này mà đă dở dang,
C̣n nên gảy khúc cầu hoàng nữa sao?
Lưu tô sương gió lọt vào,
Đem mâm mà chứa ngọc giao hẳn đầy,
Phấn kia c̣n dấu b́nh này,

Hương kia c̣n dính áo này chưa phai.
Xanh xanh khóm liễu Chương đài,
Tiếc thay đă để tay ai vin cành.
Muôn thu viếng chốn Giai thành,
Vẫn c̣n hai chữ bất b́nh mang đi.

 

Thị Kính Sau Khi Về Nhà Cha Mẹ

Nàng đi dở bước vu quy,
Nhân duyên thôi có nghĩ ǵ như ai.
Đă oan về chiếc tăng hài,
Mặt nào mà lại đi hai lần đ̣.
Trách người sao nỡ dày ṿ,

Để cho Tiểu Ngọc giận no cũng già.
Nhạn hàng phỏng có đôi ba,
Thà rằng minh mục, hơn là
ô danh.
Tủi v́ phận liễu một cành,
Liễu đi th́ để mối t́nh cậy ai?

Pḥng riêng ṿ vơ hôm mai,
Trông ngày đằng đẵng lại dài hơn năm.
Buồng trong giọt ngọc đầm đầm,
Mùi ăn không nhớ, giấc nằm không ngon.
Nực cười sự nhỏ cỏn con,

Bằng lông mà nảy nên cồn Thái Sơn.
Vẻ chi chút phận hồng nhan,
Cành hoa nở muộn th́ tàn mà thôi.
Xót thay tóc bạc da mồi,
V́ ai nên nỗi đứng ngồi chẳng khuây.

Dày ṿ chút phận thơ ngây,
Sự vui chưa thấy, thấy ngay sự phiền.
Lấy ǵ báo đáp thung, huyên,
Dễ đem má phấn mà đền trời xanh,
Có khi dốc chí tu hành,

Lánh ḿnh trần tục, nương miền Thiền môn.
Độ tŕ nhờ đức Thế Tôn.
Dở dang thủa trước, vuông tṛn mai sau.
Nghiêm, từ hưởng phúc về lâu,
Họa đền nghĩa nặng ơn sâu cho bằng.

Thượng thừa là Phật là Tăng,
Xích thằng đă ủi, kim thằng hẳn giai,
Chỉn e thưa gửi rơ bài,
Thương con hẳn chẳng nỡ hoài cho đi.
Thôi thôi xuất cáo làm chi,

Thân này c̣n quản thị phi được nào!
Bàn thầm mọi lẽ thấp cao.
Ba mươi sáu chước chước nào là trên?

 

Thị Kính Cải Trang Trốn Đi

Xuất gia quyết một gan liều,
Phụ tinh, đới nguyệt bước lên dặm đường.

Quần chân áo chít dịu dàng,
Giả h́nh nam tử ai tường căn nguyên.
Song đường thấy sự ngạc nhiên,
Ruột tằm bối rối, thêm phiền năo ra.
Biết đâu dặm thẳm đường xa,

Biết đâu giếng cạn, hay là bể sâu.
Chốc là phần ấy tuổi đầu,
Đến nay cả lớn, vừa hầu cậy trông.
Giải kia lầm giắt chữ đồng.
Tủi duyên ấy, để nỡ ḷng sâm thương.

Hay là bực tuyết buồn sương.
Như ai khoét vách, trèo tường, chớ chơi.
Vậy th́ sao chẳng một lời,
Biết mà gả phắt cho đời là xong.
Đá vàng nghe cũng bền ḷng.

Lẽ nào trống thủng bồng long đến điều,
V́ đâu gió quở mưa trêu,
Để nguồn trôi nổi, cho bèo mênh mông.
Mắt ḷa, chân chậm, răng long,
Để như Lữ Ngọc hết công t́m ṭi,

Biết bao nước mắt mồ hôi,
Cây đồng được mấy mươi chồi cho cam?
Bây giờ đôi ngả bắc nam,
Biết c̣n quanh quẩn cơi phàm hay không?
Ngh́n năm nghiêng lở non Đồng,

Biết c̣n ứng tiếng Lạc Chung đó là?
Thương thay lụ khụ tuổi già,
Dế năm canh nguyệt, quốc ba tháng hè.

 

Thị Kính Vào Tu Tại Chùa Văn Tự

Nàng từ xa chốn hương khuê,
Nỗi nhà man mác mọi bề mà lo.

Cũng toan gỡ mối tơ ṿ.
Thành sầu cao ngất phá cho tan tành.
Tưởng ơn trời bể mông mênh,
Dễ mà đền được ân t́nh ấy đâu?
Tà tà bóng ngả cành dâu?

Sớm khuya dưới gối ai hầu hạ thay?
Vắng người khuất mặt lúc này,
Ḷng người thiểu năo biết ngày nào nguôi?
Nghĩ điều mưa nắng xa xôi,
Cảm thương đ̣i đoạn, bồi hồi chừng nao!

Chân trời đất khách đă lâu,
Chiêm bao lẩn thẩn ở đâu quê nhà.
Hỏi thăm dặm liễu dần dà,
Ngờ đâu Văn Tự chẳng là ở đây,
Bốn bề phong cảnh lạ thay,

Bồng lai khi cũng thế này mà thôi.
Cửa Thiền sẽ lẻn chân coi,
Trông lên sư phụ vừa ngồi tụng kinh.
Mưa hoa rảy khắp bên ḿnh,
Nhấp nhô đá cũng xếp quanh gật đầu.

Mới hay đạo Phật rất mầu,
Nghĩ đây cũng dễ đổi sầu làm vui,
Chờ khi kinh giáo vừa rồi,
Lạy sư phụ, bạch khúc nỗi tỏ tường.
Tŕnh bày tên họ gia hương,

Nhà xưa theo dấu văn chương cũng là.
Chán vùng danh lợi phồn hoa,
Chắp tay xin đến Thiền già quy y.
Sư rằng: "Này đạo từ bi,
"Rộng đường phổ độ, hẹp ǵ trần duyên.

 

Thị Kính Quy Y Cửa Phật

"Nhưng sao đương độ thiếu niên,
"Nh́n xem phong thể cũng nên con người.
"Cớ chi nhà lối xa khơi,
"Đem ḿnh đài các, vào nơi lâm tuyền.
"Hay là tủi phận hờn duyên,

"Hay là đeo lụy mang phiền chi chăng?
"Chỉn e vượn Sở lạc chừng,
"Bận ḷng đến cả cây rừng, chưa minh?".
Thưa rằng: "Trẻ mỏ thư sinh,
"Làm chi cho được luỵ ḿnh, chớ e!

"Nền nhân nhờ bóng sân ḥe,
"Cũng may tới cửa ngựa xe với người.
"Đoái trông thế sự nực cười,
"Như đem tṛ rối mà chơi khác ǵ.
"Phù vân một đóa bay đi,

"Khi th́ áo trắng, khi th́ muông đen
"Chật đường chen chúc như nêm,
"Cân đai nhan nhản người quen với ḿnh.
"Chẳng thèm ra áng công khanh,
"Mà đem thân thế làm h́nh dịch chi.

"Cho nên mến cảnh trụ tŕ
"Dám xin nhờ bóng tăng huy xét ḷng."
Sư khen rằng: "Kẻ nho phong,
"Đă say đến chữ sắc không đấy mà !
"Ḱa bào, ḱa ảnh phút qua,

"Ḱa sương, ḱa chớp, ḱa là chiêm bao
"Lọ là tranh trí thấp cao,
"Kẻ xem khoái chí, người gào thất thanh
"Lấy ai làm nhục làm vinh,
"Trăm năm là nấm cỏ xanh ŕ ŕ.

"Sao bằng vui thú liên tŕ,
"Dứt không tứ tướng, sá ǵ nhị biên,
"Đạo này huyền thực là huyền,
"Hư vô mà vẫn trang nghiêm thế này,

 

Thị Kính Đổi Tên Là Kính Tâm

"Tiểu đă mến đạo đến đây,

"Kính Tâm tên đặt từ nay gọi thường".
Vâng lời nương cảnh thượng phương,
Khêu đèn bát nhă, gióng chuông tam huyền.
Chân kinh ghi chữ tâm truyền,
Trực ṭa Long nhiễu, vui miền Hổ khê.

Đ̣i cơn tưởng nỗi hương khuê,
Người đi ngh́n dặm, bóng về năm canh.
Sự ḿnh, ḿnh giận với ḿnh,
Nặng t́nh cũng phải nén t́nh làm khuây.
Thanh gươm trí tuệ mài đây,

Bao nhiêu khổ năo cắt ngay cho rồi.
Hương xông pháp giới ngùi ngùi,
Thông rung trống kệ, trúc hồi mơ kinh.
Có người cảnh lại càng thanh,
Bồn không cũng nảy ra cành liên hoa.

Đă lồng ba tấm cà sa,
Nhưng người tiên vần trông ra khác phàm.
Dập d́u trước chốn thiền am,
Kẻ hoài xuân những muốn làm ni cô.
Ngỡ chàng Phan Nhạc đấy ru,

Ra đâu cũng ném quả cho tiếc ǵ.

 

Thị Mầu Phải Ḷng Kính Tâm

Trời sinh tư sắc làm chi,
Hoa thơm bướm cũng có khi bợn ḷng.
Trong làng có một phú ông,
Gia tư đọ với Thạch Sùng kém đâu.

Tiểu thư ở chốn hồng lâu,
Tuổi vừa đôi tám Thị Mầu là tên.
Lá hồng đặt xuống nâng lên,
Mối duyên đo đắn chưa nên mối ǵ.
Nào rằng giữ nết khuê vi,

Ngày rằm mồng một cũng đi cúng đàng
Nhác trông thấy tiểu dịu dàng,
Sóng thu xui khiến cho nàng khát khao.
Người đâu có dáng thanh tao,
Bóng trăng dưới nước, vẻ sao trên trời.

Đáp thưa chưa kịp hết lời,
Mới giàn mặt, thoắt đă rời chân đi.
Khấn sao đức Phật độ tŕ,
Xui ra, họa có chước ǵ được thân.
Như không phải kiếp Châu trần.

Th́ xin một trận phong vân cũng nhờ.
Lạ thay tiểu vẫn hững hờ,
Mấy phen thời cũng thờ ơ với ḿnh.
Hoa kia nói, hẳn nghiêng thành,
Chào hoa hoa lại vô t́nh mới căm.

Tri âm chẳng gặp tri âm,
Để ai mong đứng mong nằm, sầu riêng,
Trách ông Nguyệt lăo nào thiêng,
Có khi bên Thích cũng kiêng kẻo là!
Đăm đăm tưởng nguyệt, mơ hoa,

 

 

(2) Thị Mầu Tư Thông Với Đứa Ở

Biết sao khuây khỏa cho qua cơn sầu.
Trong nhà sẵn có đứa thương đầu,
Quyền nghi một chút dễ hầu ai hay
Nào ngờ gió thổi mây bay
Hạt kia gieo xuống đợi ngày mà sinh

Ba trăng coi đă khác h́nh
Bữa cơm th́ biếng, mùi chanh th́ thèm.

 

Phú Ông Tra Hỏi Thị Mầu

Song thân ngờ, mới hỏi xem,
"Sao con lại mọc ra điềm chẳng hay?
"Thế mà ai hỏi bấy nay,

"Đôi bêu tay áo chẳng day bên nào
"Lỡ ra rồi biết làm sao,
"Chớ con trả mận gieo đào với ai?
"Dễ mà ăn cáy bưng tai,
"Dăng dăng nghe chuyện bên ngoài hổ ngươi".

Nàng rằng: " Đâu khéo những lời,
"Ngọc lành ai có dại đời thế đâu?
"Cành hoa vẫn giữ c̣n màu,
"Con oanh dẫu hót cho sầu, trối thây.
"Ví dù tính nước ḷng mây.

"Nhà ma nào chịu đến rày chửa đi.
"Năm xung tháng hạn phải khi,
"Hóa ra thế ấy hỏi chi tức ḿnh?"
Dứt lời nghe mơ nguyệt b́nh,
Rằng đ̣i con gái ngoại t́nh ra tra.

Phú ông thấy sự xấu xa,
Trở vào tắc lưỡi, trở ra vật ḿnh.
Rằng: "Con sinh sự, sự sinh,
"Há rằng vạ ở trời xanh gieo vào,
"Một là động địa làm sao,

"Nước phương mộc dục chảy vào chẳng sai,
"Hai là lầm thuốc dông dài,
"Cái dâm dương hoắc th́ ai cũng vừa,
"Ba là phải đứa trao bùa,
"Miếng trầu hoan hỷ nó cho bao giờ.

"Vô t́nh nào có ai ngờ,
"Thế mà ăn nói ỡm ờ như không.
"Khôn mà thưa gửi cho xong,
"Chẳng th́ bè chuối trôi sông chẳng ḥa."

 

Thị Mầu Bị Đưa Ra Đ́nh

Dắt tay kính dẫn nàng ra,

Con mang bụng nặng, cha già theo sau.
Những là chê khó chê già,
Đến nay con dại dễ hầu ai mang?
Phú ông nghe nói hổ hang,
Nhủ rằng: "Sao đấy liệu đường mà đi".

Thưa rằng: "Hổ phận nữ nhi,
"Tam ṭng vẫn giữ một ly dám rời.
"Dẫu khi băi Hán chơi bời,
"Đố người cường bạo một đời dám trêu.
"Điều đâu như dệt như thêu,

"Điều đâu ai khéo đặt điều xấu xa.
"Có đâu những thói dâm tà,
"Bởi chung xấu máu hóa ra thế này.
"Thực là vạ gió tai bay,
"Bỗng dưng gắp lửa bàn tay tội đời".

Làng rằng: "Nào phải nói chơi,
"Đừng quen dao lá những lời vắt chanh,
"Tướng kia coi đă hiện h́nh
"Nhỡn quang như thủy có lành được đâu,
"Chẳng hay ngày tháng bao lâu,

"Má hồng coi đă ra màu xanh xanh.
"Phải ai th́ thú thực t́nh,
"Luật cho đoàn tụ cũng thành thất gia
"Không th́ một chữ thân qua,
Chín trâu: "Chưa dễ chuộc ra được nào."

Nghe lời đe nạt mà nao,
Nghĩ ḿnh đă trót, dễ sao bưng bồng.
Thương đầu ṇ đă tếch xong,
Nói ra thêm xấu, vả không có bằng.
Phép người đă cứ cung xưng,

Yêu ai chỉ nấy, may chưng được nhờ.
Thưa rằng: "Trước hăy c̣n sơ,
"Cạn sông th́ đá sờ sờ khôn che.
"Xưa nay ở chốn thâm khuê,
"Dù ong hay bướm chưa hề biết ai.

"Phải khi lên chốn thiền trai,
"Kính Tâm tiểu ấy gặp ngoài sau bia.
"Quá yêu tôi đă nguyền thề,
"Nhụy hoa phó mặc bướm kia ra vào.
"Dù nên cầu bắc bến nào,

"Nhờ làng ơn ấy đời nào dám quên."
Rơ ràng chỉ mặt rơ tên,
Truyền đời tiểu đến nhỡn tiền đôi co.

 

Kính Tâm Bị Làng Tra Hỏi

Mảng tin, thầy, tớ đều lo,
Dữ, lành nào biết duyên do việc ǵ?

Vâng lời sư dẫn tiểu đi,
Tay th́ lần hạt, miệng th́ tụng kinh.
Đến nơi làng hỏi thực t́nh:
"Tiểu kia đă quyết tu hành đến đây.
"Sóng thu sao hăy c̣n lay,

"Thị Mầu kia đă tŕnh bày phân minh.
"Nói ngay th́ cũng thứ t́nh,
"Liệu ta chớ có dối quanh nữa đ̣n!"
Lặng nghe đau đớn ḷng son,
Kiếp tu, quả ấy có tṛn được chăng?

Bây giờ cải dạng nam trang,
Nói ra dễ giữ thói hằng được nau!
Thật vàng dẫu lửa mà sao,
Đốt than mà thử mấy tao cũng dầu!
Trước sau nông nỗi gót đầu,

Rằng: " Câu không sắc dễ hầu dám sai.
"Như c̣n bợn dạ trần ai,
"Th́ xin có đức Như Lai trên đầu".
Trái tai, làng hỏi Thị Mầu,
Cứ thưa một mực trước sau rành rành.

Làng rằng: " Thôi chẳng oan t́nh,
"Tiểu kia cứ thực mà tŕnh mới xong.
"Phải suy Phật ấy là ḷng,
"Như đường gia thất cũng không cấm nào.
"Thôi đừng dối Phật, dối nhau,

"Ăn hoa lội nước xơi rau qua rào.
"Mộc thiên chẳng dỗ được nào,
"Buồn ḿnh lại quyến đứa vào vui chơi.
"Giả h́nh làm tiểu đời đời,
"Dối ai dễ dối được trời kia ru!

"Liệu ba mươi sáu đường tu,
"Chẳng th́ văn bút, vũ vỗ dễ chi!"

 

Kính Tâm Bị Đ̣n

Nời sao cũng cứ tri tri,
Túi roi vồ nọc tức th́ truyền mau.
Làm cho chín khúc cùng đau,

Đào nhăn nhó mặt, tiểu cau có mày.
Hăy đường gặp trận gió tây,
Lá rơi rải rác, hoa bay tơi bời.
Mười phương Phật chín phương Trời,
Chưa hay đến sự dưới trời oan ru?

Đuốc nào soi thấu lời vu,
Bôi nhoà đen trắng lộn mù phải chăng?
Càng van, càng buộc khăng khăng,
Nỡ nào để tiếng thầy tăng giết người.
Vóc bồ xem đă tơi bời,

 

Nhà Sư Xin Bảo Lĩnh Kính Tâm

Thương thay sư mới cất lời van lơn.
Thưa rằng: " Làm phúc nào hơn,
"Mở ḷng Bồ tát dẹp cơn lôi đ́nh.
"Khoán làng xin nộp phân minh,
"Dại khôn xin hăy thứ t́nh một phen"

Một lời đạo đức nói lên,
Dẫu người độc dữ cũng nên xuôi ḷng.
Rấp toan khảo đă cho cùng,
Nay sư đă lĩnh th́ dung cho về.
Bè từ tế độ cũng ghê,

Chẳng th́ sa chốn sông mê c̣n ǵ?
Ngửa nhờ giọt nước dương chi,
Dẫu cho đă héo rồi th́ lại tươi.
Dần dà sư mới ngỏ lời,
Rằng: "Con đă mắc tiếng người chê bai.

"Tam Quan ra ở mái ngoài,
"Kẻo e miệng thế mỉa mai đến thầy,
"Dù con thiệt có chuyện này
"Ḷng trần dũ sạch, từ nay th́ chừa.
"Như không, mà phải tiếng ngờ,

"Cũng nên khuyên gượng làm ngơ kẻo buồn."

 

Nỗi Niềm Kính Tâm Khi Ở Tam Quan

Vâng lời ra ở thuyền môn,
Trong toà phương trượng dám c̣n vào ra.
Nương ḿnh bên khóm cúc hoa,
Một hai chồi trúc, năm ba cụm tùng,

Gương bạch nguyệt quạt thanh phong.
Cười cùng thiếu nữ bạn cùng thuyền quyên.
Lấy ǵ làm thú giải phiền,
Quyển kinh trăm lá, ngọn đèn một hoa.
Bạch vân ḱa nẻo xa xa,

Song thân ta đấy là nhà phải không?
Bể, non chưa chút đền công,
Bấy lâu nay những nặng ḷng v́ con.
Ngỡ đà qua nạn Cự môn,
Ai hay Thái tuế hăy c̣n theo đây,

Tiền sinh nghiệp chướng c̣n đầy,
Cho nên trời mới đem đày nhân gian,
Mắt phàm khôn tỏ ngay gian,
Hai phen đem buộc tiếng oan tày trời.
Châu kinh tụng mấy muôn lời,

Tai ương hay cũng rụng rời như tro.
Sá thù chi đứa dâm ô,
Nước tuỳ duyên rửa đi cho kẻo mà!
Chữ răn: Nhẫn nhục nhiệm ḥa,
Nhẫn điều khó nhẫn mới là chân tu.

Lọc vàng nào quản công phu,
Mắt ngừng trên vách, mấy thu đă chầy,

 

Thị Mầu Giao Con Cho Kính Tâm

Lần lần tính đốt ngón tay,
Thị Mầu đă đủ đến ngày sinh trai.
Phú ông chi khéo nỡ hoài,

Con ai th́ phó trả ai giữ giàng.
Ḷng này dở dở, dang dang,
Lọt ḷng hôi hổi chẳng thương được nào?
Trên tay nâng giọt máu đào,
Hầu đi lại đứng, toan vào lại ra.

Ngỡ chơi đâu biết thế mà,
Cắn răng đem vứt ruột rà cho ai.
Cắm đầu ra nẽo thiền trai,
Ôm con len lén đứng ngoài mái hiên,
Tiểu đương tụng niệm khấn nguyền.

Bỗng nghe tiếng trẻ khóc lên giật ḿnh.
Ngoảnh đi th́ dạ chẳng đành,
Nhận ra th́ hóa ra ḿnh chẳng ngay.
Gớm thay mặt dạn mày dày,
Chân chân đem trả con đây mà về,

Cơ thiền kể cũng khắt khe,
Khéo xui ra đứa làm rê riếu ḿnh.

 

Kính Tâm Nuôi Con Thị Mầu

Nhưng v́ trong dạ hiếu sinh,
Phúc th́ làm phúc, dơ đành chịu dơ.
Cá trong chậu nước bơ vơ,

Khi nay chẳng cứu, c̣n chờ khi nao?
Chẳng sinh cũng chịu cù lao,
Xót t́nh măng sữa, nâng vào trong tay,
Bữa sau sư phụ mới hay,
Dạy rằng: "Như thế th́ thày cũng nghi.

"Phỏng như khác máu ru th́,
"Con ai mặc nấy can ǵ đa mang?"
Bạch rằng: "Muôn đội thầy thương,
"Xưa nay thầy dạy mọi đường nhỏ to.
"Dù xây chín đợt phù đồ,

"Sao bằng làm phúc cứu cho một người.
"Vậy nên con phải vâng lời,
"Mệnh người dám lấy làm chơi mà liều".
Sư nghe thưa thốt mấy điều,
Khen rằng: "Cũng có ít nhiều từ tâm".

Rơ là nước lă vẫn lầm,
đem giọt máu t́nh thâm ḥa vào.
Mẹ ṿ th́ sữa khát khao,
Lo nuôi con nhện làm sao cho tuyền.
Nâng niu xiết nỗi trân chuyên,

Nhai cơm mớm sữa, để nên thân người,
Đến đâu ai cũng chê cười,
Tiểu kia tu có trót đời được đâu?
Biết chăng một đứa thương đầu,
Ḿnh là hai với Th́ Mầu là ba.

 

T́nh Mẫu Tử

Ra công nuôi hộ thiệt là,
Đương buồn có trẻ hóa ra đỡ buồn.
Khi trống giục, lúc chuông dồn,
Tiếng chuông lẫn tiếng ru con tối ngày.
Phù tŕ như thổi ra ngay,

Lọ phương hoạt ấu, lọ thầy bảo anh.
Bùa thiên đă sẵn kim kinh,
Ma vương kia cũng phải kinh lọ là.
Thoi đưa tháng lại ngày qua,
Mấy thu mà đă lên ba tuổi rồi.

Con mày mà giống cha nuôi,
H́nh dung ư tứ khác ṇi bản sinh.
Mai ngày đến lúc trưởng thành,
Cơ cừu dễ rạng tiền tŕnh hơn xưa.
Vừa mừng con đă sở sơ,

Ai ngờ tằm kéo hết tơ th́ già.
Gió vàng một phút thoảng qua,
Lá ngô biến sắc cành hoa ủ màu.
Than rằng này đạo cao sâu,
Cam ḷng tịch diệt ngon đâu phàm trần.

Hóa thân th́ mượn chân thân,
Siêu thân được lượm tinh thần mang đi.
Kư quy đành chẳng lệ chi,
Đoái t́nh trứng nước, nghĩ th́ càng thương.

 

Kính Tâm Viết Thư Dặn Con Rồi Siêu Thoát

Gọi con từ giă mọi đường,

Bút hoa mới viết vài hàng căn nguyên.
Thảo thư dặn rơ cẩn truyền,
Cầm tay, rồi sẽ t́m lên quê nhà.
Chờ khi xả tự thoát ra,
Lên hầu Sư phụ rồi mà bạch ngay.

Dứt lời thoắt đă chia tay
Hồn hương đă sẵn xe mây rước về.
Khen cho bé nhỏ mà ghê,
Vật ḿnh lăn khóc ngồi kề một bên.
Vâng lời nhủ lại dám quên,

Xăm xăm lên bạch Sư trên Thiền đường.
Nghe lời, sư nghĩ mà thương,
Dạy rằng: "Nào bản đạo trường ra coi.
"Kính Tâm chầu Phật đi rồi,
"Phải ra xem sóc, cứ noi lệ thường".

 

Kính Tâm Được Minh Oan

Giờ lâu vào bạch rơ ràng,
Rằng nay tiểu ấy coi dường nữ ni.
Sư rằng: "Nghe nói hồ nghi,
Văi đâu ra thử, có th́ lại thưa".
Văi rằng: "Sự chẳng c̣n ngờ,

"Thế mà đày đọa bấy giờ đến nay".
Săi vào tŕnh với làng hay,
Quả nhiên xóm nọ thôn này đổ ra.
Xôn xao tín nữ, lăo bà,
Đều rằng tu thế mới là chân tu.

Cha con Mầu thị phao vu,
Mơ truyền lập tức ra cho làng đ̣i.
Khoán sư dân đă thu rồi,
Chiểu thu nộp một bắt bồi làm hai.
Trị tang các việc trong ngoài,

Phú ông c̣n đổ cho ai được nào?
Tiểu nhi sư mới gọi vào,
Cha con nhủ lại những sao bây giờ?
Bạch rằng: "Thương xót con thơ,
"Trối trăn có viết một tờ lại đây".

Xem thư sư phụ mới hay,
Thương cho tiếng nọ điều này những oan.
Xa xôi cách mấy trùng san,
Cho đưa thư tới Hương Quán quê nàng,
Sắm sanh lễ vật mọi đường,

Phú ông vâng phải tính phương chu tuyền.
Ngửa tay chịu việc tần phiền,
Nhờ con báo bổ đă nên cam ḷng.
Thị Mầu cùng bạn má hồng,
Để tang phải khóc là chồng dở dang.

Phần th́ hổ với dân làng,
Phần th́ rầu với song đường nơi đây.
C̣n người con cái thẹn này,
Phải liều như thể vợ thầy Trang sinh,
Trầm luân kiếp ấy đă đành,

May ra c̣n có chút t́nh xót xa.

 

Nỗi Nhà Họ Măng Khi Nhận Được Thư

Xót thay họ Măng tuổi già,
Bức thư đưa đến mở ra rụng rời.
Vân ṃng đă mấy năm trời,
Thấy thư lại hóa ra người biệt ly.

Ỷ ḥe một giấc c̣n chi,
Người là người cổ, thư th́ thư không.
Quản bao nước thẳm, non cùng,
Đeo khăn quảy gánh thẳng giong tức th́,
Nghe tin Thiện sĩ theo đi,

Gánh sầu san xẻ, nặng nề cả ba
Thắp cao dặm trúc ngàn hoa,
Qua hồ Tây đến đây là chùa Văn.
Cần quyền xót nỗi song thân,
Nước non len lỏi mấy lần thẳm xa.

Ngửng trông ba thước hồng la,
Trách thầy Tử hạ khóc mà được chăng?
Thiềm cung từ vắng ả Hằng,
T́m kim đáy nước ṃ trăng giữa đầm.
Non Hành nhạn vắng tin thăm,

Sông ngô t́m cá, th́ tăm cũng ch́m,
Bấy lâu tin tức đă im,
Ai hay di thể c̣n t́m thấy đây?
Giữa đường thoát gánh khỏi tay,
Thông già, huyên cỗi sau này làm sao?

Ḷng chàng chín khúc tiêu hao,
Hạt châu lai láng, thấm bào như dong.
Lời nguyền chỉ núi thề sông,
Tiếng là da mở, nghĩa cùng thịt xương.
Tơ duyên bỗng xẻ đôi đường,

V́ anh lỗi đạo, cho nàng ngậm oan,
Châu rồi có lẽ phục hoàn,
Cũng mong Liễu lại tay Hàn mai ngay.
Nửa chăn để bụi đă đầy,
Uyên uơng ước lại sum vầy đồng khâm

Vi Cao ḷng vẫn chăm chăm,
Ngọc Tiêu phỏng độ mấy năm tái hoàn?
Thề rằng chán nguyện nhân gian,
Lại xin theo dấu Niết bàn ở đây.
Họa chăng gặp kiếp sau này,

Chẳng th́ xin hóa làm cây Hàn Bằng.
Ai trông thấy chẳng ngập ngừng,
Động ḷng mà khóc người dưng sụt sùi.
Một đoàn bồ bạt tới lui,
Dọn đường tổ đạo đặt nơi ủy h́nh.

Theo đưa kia biết bao t́nh,
Đứa nuôi hoàng khẩu, đấng sinh bạch đầu.
Tiếng tiêu inh ỏi giọng sầu,
Một giây bạch bố bắc cầu độ vong,
Ḱa ai muốn khảo cho cùng,

Theo đưa cũng chạnh tấm ḷng ăn năn.
Nỗi cơn lệ vũ sầu vân,
Vang hồi pháp khí, rung cành linh phan.
Vùi hương chôn ngọc đă an,
Cửa thiền mới đặt pháp đàn làm chay.

Đủ đồ thập cúng sẵn bày,
Ḷng đi ba cơi hương bay chín trời,
Bảo đường tụng niệm mấy lời,
Chúc cho giải thoát sang đời mai sau.

 

Kính Tâm Siêu Thăng Thành Phật Quán Âm

Ai hay phép Phật nhiệm mầu,

Có khi nước Trúc ở đâu cũng gần.
Giữa trời kết đóa Tường Vân,
Đức Thế Tôn hiện toàn thân xuống đàn.
Ào ào dạng bóng tường loan,
Tràng phan bảo cái giao ban âm thầm.

Truyền rằng nào Tiểu Kính Tâm,
Phi thăng làm Phật Quán Âm tức th́.
Lại thương đến đứa si nhi,
Trên tay cho đứng liền khi bấy giờ.
Ḱa như Thiện Sĩ lờ đờ,

Cho làm chim vẹt đứng nhờ một bên,
Độ cho hai khóm thung, huyên,
Giơ tay cầm quyết, bước lên trên ṭa.
Siêu thăng thoát cả một nhà,
Từ nay phúc đẳng hà sa vô cùng,

Lên miền Cực Lạc hội đồng,
Mọi người khi ấy đều trông rành rành.
Cho hay lành lại gặp lành,
Nam mô Di Phật tu hành th́ hơn.

 

Vô danh

Ghi Chú:

Tác giả và Tác phẩm:

Truyện này do một tác-giả vô danh Việt-Nam biên soạn. Truyện diễn ca gồm có 788 câu, có thể chia làm 5 hồi:

1. Nỗi oan giết chồng
Đức Quan-Âm nguyên trước kia là đàn ông, tu-hành đắc đạo gần thành Phật. Nhưng Đức Mâu-ni hiện ra người con gái đẹp để thử ḷng th́ ngài hẹn đến kiếp sau sẽ vầy duyên. V́ vậy Đức Phật bắt ngài sinh làm kiếp thứ mười và cho ngài đầu thai làm con gái họ Măng ở quận Lũng-tài nước Cao-ly, rồi bắt suốt đời phải chịu oan-khổ để thử ḷng. Người con gái ấy tên là Thị Kính, lớn lên có tài-sắc nết-na. Sau cha mẹ gả cho Thiện-Sĩ, một thư-sinh, con nhà họ Sùng. Hai vợ chồng ăn ở với nhau rất ḥa-thuận. Một đêm kia chồng ngồi đọc sách, nàng ngồi khâu bên cạnh. Chồng mệt tựa bên cạnh ngủ. Nàng nh́n thấy nơi cằm chồng có râu mọc ngược; sẵn dao nơi tay, nàng toan cắt sợi râu đi. Bỗng người chồng giật ḿnh thức dậy, tưởng vợ có ư ám hại ḿnh bè tri-hô lên. Cha mẹ chồng đến, một mực buộc nàng cố ư giết chồng, rồi sai mời Măng-ông đến bảo để giao trả nàng lại.
2. Thi Kính đi tu
Về nhà cha mẹ, oan-ức và đau buồn mà không biết thổ lộ cùng ai, nàng định tự tử. Song nàng nghĩ ḿnh là con một, mà cha mẹ th́ đă già nên không nỡ dứt t́nh. Nàng bèn quyết chí đi tu. Nàng giả dạng nam-nhi, đến chùa Vân-tự xin qui-y. Được sư-cụ thừa-nhận, đặt tên cho là Kính-Tâm.
3. Nỗi oan thông dâm
Nhờ câu kinh tiếng kệ, Kính-Tâm dần quên được đau buồn. Nhưng không bao lâu lại xảy ra tai-vạ nữa. Nguyên trong làng có Thị-Mầu, con gái của một phú-ông, hiện đường kén chồng nên thường hay đến lễ chùa. Thị Mầu thấy tiểu Kính-Tâm có tư-sắc thanh tao, đem ḷng say-mê, nhưng kính-Tâm th́ vẫn thờ-ơ. V́ mơ-tưởng nguyệt-hoa quá nên khi lửa dục nhóm lên, không tự-chủ được, Thị-Mầu mới thông dâm với đứa đầy-tớ trong nhà, thành ra có mang. Chuyện đổ-bể ra, làng biết, gọi ra tra hỏi th́ Thị-Mậu đổ cho Kính-Tâm. Kính-Tâm khó thể minh-oan nên làng phạt đánh và bắt khoán. Nhà sư thương-hại đứng ra lĩnh về.
4. Thị-Kính nuôi con Thị-Mầu
Sau Thị-Mầu sinh được một đứa con-trai, đem ra chùa trả cho Kính-Tâm. V́ dạ hiếu sinh, Kính-tâm ẩn-nhẫn nuôi đứa hài-nhi. Ba năm sau, đứa bé khôn lớn. Kính-tâm đă đén ngày siêu-hóa, bèn gọi đứa bé lại dặn-ḍ rồi viết một bức thư để lại cho cha mẹ trước khi xả-tự.
5. Rửa oan thành Phật
Khi sư-văi trong chùa liệm thi-hài mới biết Kính-Tâm là đàn-bà giả trai. Làng hay, bắt Phú-ông phải sắp-đặt việc chôn cất. Thị-Mầu khi ấy hổ-thẹn phải liều ḿnh. Và lúc chết phải sa vào địa-ngục. Được thư báo tin, ông bà họ Măng cùng Thiện-Sĩ và đứa bé đến chùa lo việc ma-chay, cầu cho Thị-Kính kiếp sau khỏi khổ-nạn. Trong lúc chay đàn, đức Phật Thiên-Tôn hiện xuống truyền cho Kính-Tâm được lên trời làm Phật Quan-Âm, ông bà họ Măng và đứa tiểu-nhi cũng được siêu thăng. Duy chỉ có Thiện-Sĩ th́ cho làm con vẹt đứng nhờ một bên.

HOME

Copyright@www.haivan.8m.net